موريانه هاي از راسته Isoptera حشراتي هستند با اندازه كوچك تا متوسط كه بهصورت دسته جمعي زندگي مي كنند و از اين نظر تكامل زيادي پيدا كرده اند.در هر كلني موريانه ممكن است انواع بالدار يا فاقد بال ديده شود و بالها در صورتي كه وجود داشته باشند دو جفت هستند كه هر دو جفت بال غشايي و از نظر اندازه و شكل تقريبا يكسان است. در انواع بالدار موريانه،بال در اندازه هايكوتاه و بلند ديده مي شود. بال داراي رگبال زيادي است و بال ها در هنگام استراحت روي بدن قرار مي گيرند. در موريانه ها اندام دهاني از نوع جونده و متامورفوز ناقص مي باشد. موريانه ها را در برخي موارد مورچه سفيد نيز مي نامند ولي بين آنها تفاوتهاي زيادي وجود دارد تا اين حد كه به دو راسته مختلف تعلق دارند. موريانه ها داراي بدني نرم و به رنگ روشن هستند، بالها يك شكل و يك اندازه هسنتد و رگبال زياد دارند، سينه و شكم در يك سطح عريض به هم متصل مي شوند، آنتن ها مونيلي فورم يا فيلي فرم است. و زندگي اجتماعيدر آنها نيز به صورت نسبتا تكامل يافته است و در كاست هاي كارگر و سرباز هر دو جنس نر و ماده ديده مي شوند و نمف ها نيز بعنوان كارگر نقش دارند.
در موريانه ها ملكه و نر كاملا تكامل يافته هستند و از نظر شكل ظاهري به راحتي از ساير اعضاي كلني جدا مي شوند. نرها اغلب كوك و ملكه ها بزرگتر از آنها مي باشند و در برخي گونه ها ملكه ممكن است تا حدود 75 ميليمتر يا بيشتر رشد كند. ملكه موريانه ها تا چند سال عمر كرده و طي اين مدت هزاران تخم مي گزارند. جفتگيري از طريق پروازهاي جفت گيري صورت مي گيرد كه در گونه هاي مختلف، از نظر زمان در طول سال متفاوت است. روش هاي مبارزه با موريانه ها سمپاشي | سمپاشي منازل | سمپاشي ساس | سمپاشي سوسك | سمپاشي حشرات
در كلني موريانه ها كاست هاي ديگري به جز ملكه و شاه ديده مي شوند. اين كاستها از نظر شكل ظاهري متفاوت هستند و اغلب از نمف ها و بالغ هاي استريل تشكيل مي شوند و سرباز يا كارگر ناميده مي شوند. در كاست كارگر بال و چشم مركب ديده نمي شود، آرواره ها كوچك هستند و كارهاي كلني مانند تهيه مواد غذايي براي ملكه ، تغذيه كردن ملكه، محافظت از كلني و نوزاداني كه تازه از تخم خارج شده اند، مراقبت از مزارع قارچ، ساختن لانه، ايجاد تونل ها و گالري ها بعهده اين كاست است. كاست سرباز بالغ هاي استريلي هستند با سري بزرگ و مانديبولهاي رشد كرده و ممكن است داراي چشم مركب بوده و يا فاقد آن باشند و محافظت كلني را بعهده دارند.در برخي گونه ها كاست ديگكري ديده مي شود به نام ناسوتي كه قسمت جلوي سر آنها باريك و پوزه مانند است و مواد چسبنده سيماني از خود ترشح مي كنند.ناسوتي ها عملكردي مانند كاست سرباز دارند و محافظت كلني بعهده آنهاست و با ترشح و پرتاب اين مواد قدرت حركت را از دشمنان سلب مي كنند. در برخي گونه هاي موريانه ها فقط دو كاست سرباز و ملكه بارور ديده مي شود و فعاليت هاي مختلف كلني توسط نمف هاي اين دو كاست صورت مي گيرد.
موريانه ها همواره با ضمائم دهاني خود همديگر را مي ليسند كه اين كار در تنظيم امور و نظم كلني نقش دارد.
از اين رفتار موريانه ها در كنترل و مبارزه با آنها مي توان استفاده برد. بدين معنا كه با جمع آوري نمونه هايي از موريانه ها از يك كلني و آلوده سازي آنها طي مراحل آزمايشگاهي با سموم دير اثر و رها سازي مجدد آنها در كلني، بر اثر رابطه نزديك موريانه ها با هم جمعيت يك كلني را كنترل كرد.
از نظر محل هاي زندگي كارگرها بسيار متفاوت عمل كرده برخي در مناطق خشك و بياباني و در بالاي زمين لانه سازي مي كنند، به صورتي كه در برخي گونه ها ارتفاع لانه ساخته شده تا 9 متر نيز مي رسد.
غذاي اصلي موريانه ها مواد گياهي، چوب و خصوصا سلولز آنهاست كه در مورد موريانه هاي پست اين سلولز توسط تاژكداراني كه در دستگاه گوارش موريانه ها كه به صورت سمبيوز زندگي مي كند هضم مي شود.
تلفن سمپاشي