اكتوپارازيت هايي كه روي بدن ، لباس و يا تختخواب زندگي مي كنند كك ها حشراتي از راسته سيفوننپترا هستند. حشراتي كوچك ، بدون بال و خونخوار كه حركتهاي جهشي دارند. ككها بيشتر از پستانداران و گاهي از پرندگان خونخواري مي كنند. به طور كلي از 3000 گونه كك فقط 12 گونهبه انسان حمله مي كنند. مهمترين گونه هاي كك ، كك جوندگان ، كك انسان و ككگربه (Ctenocephalides felis) و كك سگ (Ctenocephalides canis) هستند.گزش آنها باعث تحريك ، ناراحتي شديد و خونريزي مي شود. كك جوندگان ناقل مهم طاعون خياركي و تيفوس منتقله توسط كك است. كك هاي گربه كرمهاي نواري (ستودها) را منتقل مي كند. كك تونگا ( كك شني) پوست انسان را سوراخ كرده و باعث عفونت مي شود. كك هايي كه انسان را مي گزد در بيشتر نقاط جهان يافت ميشود.
مشخصات كك ها و نحوه زندگي آن ها كك ها از جمله پارازيتهايي هستند كه در تهران اغلب منازلي كه حيوانات خانگي از جمله سگ و گربه نگه داري ميشود را در گير مي كنند. عموميترين انگل در سگ ها در حقيقت از طريق كك به او سرايت ميكند. عموماً كك هاي سگ در اروپا يافت مي شوند بطوري كه كك هايگربه عموماً در آمريكا يافت مي شوند. كك هاي گربه در موارد نادر با خود بيماريهايي را حمل ميكنند. كك ها مي توانند به لباسها يا حيوان شما بچسبند. آنها در حياطها ، پرورش گاههاي سگ و گربه ، جنگلها و پاركها يافت مي شوند يا در مكانهاي ديگري كه حيوانات در آنجا زندگي ميكنند. چون براي آنكه اينها مكانهايي هستند كه آنها مي توانند ميزبانهايخود را پيدا كرده و توليد مثل كنند. يك كك ماده مي تواند در روز 50 تا تخم بگذارد. بر اساس تحقيقات آزمايشگاهي همانگونه كه در تصوير هرم چرخه زندگي كك ها در كادر مقابل مشاهده مي نماييد ، فقط 50% از تخمهاي هر كك به لاور تبديل مي شوند و در حدود 35% از لاروها موفق به تنيدن پيله و تشكيل پوپ مي گردند . جاي خوشبختي است كه از كل تخم هاي اوليه كك فقط 5% آنها به بالغ تبديل مي گردند . نحوه زندگي كك ها چرخه زندگي ككها شامل 4 مرحله تخم، لارو، شفيره و بالغ است. كك هاي بالغ 1-4 ميليمتر طول و بدني بيضي شكل دارند و در طرفين فشرده و بدون بال هستند.همچنين پاهاي آن ها رشد مناسبي داشته و براي پريدن سازگاري دارند. تخم ككها حدود 0.5 ميليمتر طول دارد ، تخم مرغي شكل و سفيد مي باشد . كك روي ميزبان خود تخم گذاري مي كند ، كه اين تخمها از بدن ميزبان روي فرش ، زمين ، خاك يا هر جاي ديگري ميافتند و در شرايطي كه دماي هوا اندكي بالا و هوا نسبتاً مرطوب باشد مي توانند دوام بياورند و چرخه زندگي خود را كامل كنند . در عرض 10 روزپس از قرار گرفتن تخم در محيط مناسب، لارو كرم مانندي كه فاقد ضمائم حركتي است خارج مي شود. اين لاروها از زير سطح خاك حركت مي كنند و يا اگر داخل اتاق باشد به داخل فرشها و يا شكافهاي كف نفوذ مي كنند ، لاروها از مدفوع ككهاي بالغ تغذيه مي كنند و در عرض 5-12 روز پيله اي ابريشم مانند ( silk like cocoon ) در اطراف خود توليد و در آن شفيره گذاري مي كنند . خروج حشره بالغ از پيله بسته به شرايط ممكن است از 5 تا 140 روز طول بكشد ، پس از خارج شدن حشره بالغ از پيله ، خود را به ميزبانش مي رساند و ادامه عمرش را كه حدود 100 روز مي باشد روي ميزبان سپري مي كند . اهميت پزشكي و مبارزه با كك ها به طور معمول انسان به وسيله كك گربه ، كتنو سفاليدس فليس فليس بيشتر از كك سگ كتنوسفاليدس كنيس گزيده مي شود. بيماري هاي قابل انتقال از كك ها: اقدامات كنترل سمپاشي | سمپاشي منازل | سمپاشي ساس | سمپاشي سوسك | سمپاشي حشرات
چرخه زندگي كك معمولاً در عرض 3-4 هفته كامل مي شود . ككها 48 ساعت پس از اولين خونخواري، جفت گيري كرده و به توليد تخم مي پردازند . ككها نسبت به سرما حساسند و در زمستان قادر به تحمل سرماي هواي بيرون از منزل نيستند .ساختمان هايي كه هواي گرم و مرطوب و غذاي كافي وجود دارد بسر مي برند.
كك انسان پولكس ايرتيانس علي رغم نامش خطر چنداني براي انسان ندارد. كك ها معمولا از روي زمين به قسمتهايي از بدن
انسان مانند مچ و ساق پا كه دسترسي به آن آسان است مي جهند. هر چند به تمام قسمتهاي بدن انسان ممكن است حمله
شود. گزش كك سبب تحريك و گاهي ناراحتي زياد مي شود. آلودگي هاي زياد به كك ممكن است سبب واكنش هاي شديد و
درماتيت شود.
طاعون : يك بيماري باكتريايي است كه ابتدا در ميان حيوانات وحشي مثل راتها و ديگر جوندگان بروز مي كند. عامل طاعون باكتري يرسينا پستيس است ، كه به وسيله كك ها انتقال مي يابد.
تيفوس ككي : نام ديگر آن تيفوس مورن است ، عامل آن ريكتسيا تيفي است و به طور تك گير در جمعيت رات ها و موش ها اتفاق مي افتد. اين بيماري به طور كلي توسط كك هاي جوندگان و گربه انتقال پيدا مي كند.
بيماري تولارمي: به وسيله باسيل فرانسيسلا تولارنسيس ايجاد مي شود .
حفاظت فردي :استفاده از دور كننده هاي شخصي
اقدامهاي ساده بهداشتي: براي از بين بردن كك ها ، تخمها، لاورها و پيله ها ميتوان خانه را تميز نموده و كف اتاقها را شست. استفاده از جارو برقي نيز موثر است.
سمپاشي: در آلودگي هاي شديد جهت ريشكني موثر كك ها مي بايست سمپاشي با سمومي از قبيل (پيروتروئيدها، پروپكسور، بنديوكارب) انجام گيرد.
تلفن سمپاشي